Gepubliceerd op
29.04.2023
Auteur
Genomen uit 'Allewelt' Magazine voor de pauselijke Missiewerken
Locatie
Oostenrijk

Pioniers in onderzoek

Hoe katholieke universiteiten geloof en rede samenbrengen

Van 2001 tot 2022 werkte pater Friedrich Bechina fso bij de voormalige Congregatie voor het Katholiek Onderwijs. Geboren in Wenen, werd hij in 2013 benoemd tot ondersecretaris van deze congregatie. Hij heeft zich voornamelijk gespecialiseerd op het gebied van internationaal hoger onderwijsbeleid binnen de katholieke Kerk en is als adviseur beschikbaar voor veel katholieke onderwijsinstellingen.

In het Duitstalige tijdschrift van de Pauselijke Missiewerken (Missio 'Allewelt') doet hij verslag van zijn ervaringen met de katholieke universiteitswereld.

Pater Friedrich Bechina FSO was werkzaam aan de Romeinse Congregatie voor het Katholieke Onderwijs van 2001 tot 2022.

Katholiek, baanbrekend onderzoek

- allewelt: Editie Mei/Juni 2023

Mensen zijn van nature nieuwsgierig. Dit wordt bevestigd door mijn twee achterneefjes, die elke dag een beetje meer van hun wereld willen verkennen en daarom alle lades en kasten openen, onderzoeken en leeghalen om wat erin verborgen zit steeds beter en in de volle zin van het woord te 'begrijpen'.

Met dezelfde energie openen grote wetenschappers, waaronder Nobelprijswinnaars, voortdurend nieuwe lades en compartimenten van de oneindige realiteit en verkennen ze - zoals de bekende Oostenrijkse kwantumfysicus Anton Zeilinger onlangs - nieuwe dimensies van wetenschap en realiteit, die op hun beurt radicaal in vraag stellen wat zogezegd bewezen is. Maar in deze wereld stuit de nieuwsgierigheid van de mens, zijn dorst naar kennis en begrip, op steeds nieuwere en grotere vragen naarmate er meer wordt ontdekt en begrepen. State-of-the-art katholieke universiteiten over de hele wereld laten zien hoe geloof en rede de mooiste symbiose vormen. Een expert geeft inzicht in de tak van kennis en onderzoek.

En de kerk? Verzet zij zich niet tegen deze nieuwsgierigheid door het als een ondeugd te kwalificeren? En staat het onderzoek niet in de weg als ze beweert dat de gehele waarheid in Christus geopenbaard is en ze ook denkt deze waarheid te kennen? Heeft de kerk Galileo niet veroordeeld en daarmee vrij onderzoek belemmerd? Het zou spannend zijn om dieper in te gaan op deze eigenlijk niet onterechte vragen. Maar ik deel hier liever andere ervaringen die ik de afgelopen 20 jaar heb opgedaan.

© KU Eichstätt-Ingolstadt

Gods sporen onderzoeken

Volgens UNESCO is het aantal studenten aan universiteiten de afgelopen twintig jaar meer dan verdubbeld tot nu rond de 235.000.000. Ongeveer 3% van hen studeert aan de ongeveer 1.500 katholieke universiteiten wereldwijd. De eerste universiteiten, althans in Europa, ontwikkelden zich uit monastieke of kathedraalscholen, meestal in een kerkelijke omgeving. Niet per toeval maar omdat menselijke nieuwsgierigheid zo'n 1000 jaar geleden in kloosters niet verboden was maar geheroriënteerd en zelfs aangemoedigd werd. De zoektocht van de monniken naar God, hun eerste en belangrijkste bezigheid, stopte niet bij de studie van de Heilige Schrift en het gebed.

 

Als de wereld – en daar waren de monniken van overtuigd – Gods schepping is, dan zijn er ook in Gods werken sporen en verwijzingen naar God te vinden. En die sporen wilden ze net als God zelf zoeken, ze deden systematisch onderzoek, richtten bibliotheken op, gaven hun kennis door aan jongere generaties en hielpen actief mee de wereld om hen heen vorm te geven door deze kennis in de praktijk toe te passen. En dat is wat een universiteit nu nog steeds doet: onderzoeken, doceren en de wereld vormgeven als een dienst aan mensen.

© KU Eichstätt-Ingolstadt

Ten dienste van de mensen

Het interessante aan de katholieke universiteiten is dat ze niet alleen op zoek zijn naar iets nieuws, maar ook naar God, naar een God die van zichzelf zegt dat hij liefde is, maar geen liefde zonder gerechtigheid. Daarom – dit is wat de kerk van haar universiteiten verlangt – moet het onderzoek altijd oog hebben voor de impact ervan op andere mensen en het vraagstuk van recht en rechtvaardigheid.
Wat betekent dat concreet?

  • De Katholieke Universiteit in Eichstätt-Ingolstadt onderzoekt de vraag wat de ontwikkeling en het gebruik van kunstmatige intelligentie en autonome, zelfsturende systemen betekenen voor mens en samenleving, zowel vanuit een wiskundig als een moraaltheologisch perspectief. Vooral de theoloog is gevoelig om niet te vervallen in een demonisering of vergoddelijking van de machine, alsof AI-systemen ethische actie van mensen zouden kunnen wegnemen.
                 
  • Aan de Katholieke Universiteit in Seoul (Zuid-Korea) wordt in samenwerking met haar universitaire ziekenhuizen onderzoek gedaan naar de invloed van de uiterlijke vormgeving van een ziekenhuisafdeling, waaronder de kleur en stijl van de werkkleding van de artsen en verpleegkundigen, op het herstelproces van de patiënt.
              
  • Aan de Notre Dame University in de Verenigde Staten richt een speciaal onderzoeksproject zich op de kwestie van zeldzame of vaak over het hoofd geziene ziekten en hoe patiënten ermee omgaan omdat de vraag van naastenliefde en het helpen van mensen in nood, niet door middel van statistieken en kosten/baten-optimalisatie kan worden beantwoord.

Misschien maken deze enkele indrukwekkende voorbeelden je nieuwsgierig naar wat voor baanbrekend onderzoek er aan katholieke universiteiten wordt gedaan: ik kan alleen maar aanraden om naar "research" aan zulke universiteiten te zoeken zoals Boston College in Massachusetts, de KU-Leuven, der Radboud Universitseit Nijmegen, de Università del Sacro Cuore in Mailand, de Fu Jen University in Taipeh, de Georgetown University in Washington, de Catholic University of Australia, de Ateneo di Manila, de Pontificia Universidad Católic de Chile, de Catholic University of East Africa of gewoon naar „catholic university“ te googelen …


Niet alleen om de nieuwsgierigheid te bevredigen, maar omdat juist op deze plekken God te vinden is.