Waarom wordt Newman Kerkleraar?

Waarom is Newmans leer van buitengewoon belang? Belangrijk is zijn inzicht dat het christendom een levende waarheid is die zijn oorsprong vindt in God en zich door de geschiedenis heen op organische wijze ontvouwt in de gemeenschap van de Kerk. Zijn opmerkingen over de ontwikkeling van de leer en over de criteria om onderscheid te maken tussen echte en verkeerde ontwikkelingen in de leer zijn baanbrekend en kunnen ook als leidraad dienen in huidige debatten.

Newman was er vast van overtuigd dat het doorgeven van het geloof aan de hele Kerk is toevertrouwd. Daarom benadrukte hij dat naast de duidelijke verkondiging van het geloof door onze herders ook de intellectuele dienstbaarheid van theologen en het moedige getuigenis van leken noodzakelijk zijn. Zijn gedachten over de consensus van de gelovigen blijven inspirerend, vooral met het oog op de nieuwe samenwerking tussen pastores en leken waarnaar hij verlangde en de discussies over de juiste betrokkenheid van alle gelovigen bij het leven en de missie van de kerkelijke gemeenschap.

Newman beschreef op indrukwekkende wijze het pad van zijn eigen bekering in Apologia pro vita sua. Dit klassieke werk uit de moderne literatuur, dat soms wordt vergeleken met de Belijdenissen van Sint-Augustinus, heeft ook een blijvende betekenis. Want het geloof in God en de liefde voor de Kerk worden vooral doorgegeven door persoonlijk getuigenis. Bovendien zijn openheid voor bekering, gebed en het zoeken naar waarheid, die Newman duidelijk en op briljante wijze heeft geïllustreerd, fundamentele principes voor de oecumenische beweging.

Newman kan ons ook helpen om de werkelijke betekenis van het geweten te begrijpen en het te onderscheiden van eenzijdige of verkeerde opvattingen. Zijn leer over dit centrale thema benadrukt de waardigheid en het primaat van het geweten, maar tegelijkertijd ook het onmisbare belang van de Kerk en de paus. Voor Newman is het geweten de verdediger van de waarheid in het hart van de mens, de ‘oorspronkelijke plaatsbekleder van Christus’: een fascinerende visie.

Newmans beschouwingen over geloof en rede, zijn inspanningen om allesomvattende vorming op scholen en universiteiten te bevorderen, zijn leer over Maria, de tweede Eva, geïnspireerd door de kerkvaders, zijn lezingen over rechtvaardiging en zijn personalistische eschatologie in ‘De Droom van Gerontius’ blijven ook vandaag de dag zeer relevant.

Gedurende zijn hele leven streefde Newman ernaar het liberalisme in de religie te bestrijden en het christendom als waarheid begrijpelijk te maken. Zijn preken, romans, brieven en gebeden laten zien dat hij deze dienst aan de waarheid met grote gevoeligheid en oprechte liefde verrichtte. Cor ad cor loquitur: In overeenstemming met dit motto, dat hij als kardinaal aannam, richtte hij zich tot de harten van zijn medemensen en probeerde hij hen op een persoonlijke manier aan te spreken, om hen dichter bij God te brengen. Een dergelijke boodschap raakt ook vandaag de dag mensen.

“Het kenmerk van de grote Kerkleraar is volgens mij dat deze niet alleen onderwijst door zijn gedachten en woorden, maar ook door zijn leven, omdat gedachten en leven in deze met elkaar verweven zijn en elkaar bepalen. Als dat zo is, dan behoort Newman tot de grote leraren van de Kerk, omdat hij zowel ons hart raakt als ons denken verlicht.” Met deze woorden drukte kardinaal Joseph Ratzinger in 1990 uit wat nu officieel is bevestigd: Newmans leven en gedachtegoed zijn van groot belang. Hij zal binnenkort worden gerekend tot de kerkleraren. We zijn zeer dankbaar dat ons Newman Centrum heeft kunnen bijdragen aan de bevordering en verspreiding van Newmans leer. We zijn ervan overtuigd dat Newman en zijn leer een lichtend voorbeeld zullen zijn in de duisternis van onze tijd.